ΔΗΜΟΣΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ «Συνθήκες πολέμου» για υγειονομικούς και ασθενείς

Ο «Ρ» συνομίλησε με νοσηλεύτρια στο νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»

Οι συνθήκες δουλειάς των υγειονομικών και οι ελλείψεις σε υλικά και υποδομές επηρεάζουν άμεσα τη νοσηλεία των παιδιών

Eurokinissi

«Μιλάμε για συνθήκες πολέμου μέσα στα νοσοκομεία». «Βδομάδες περνούν χωρίς ρεπό ή με ένα ρεπό κι αυτό μετά από νύχτα, ώστε ίσα - ίσα κλείνεις ένα 24ωρο εκτός δουλειάς». «Πολλές μέρες ξεκινάμε τη βάρδια χωρίς να έχουμε αντοχές και στηρίζουμε ο ένας τον άλλο».Με αυτά τα λόγια προσπαθούν οι εργαζόμενοι στα δημόσια νοσοκομεία να περιγράψουν τις καθημερινές συνθήκες στη δουλειά τους. Μόνο που τα λόγια είναι φτωχά τις περισσότερες φορές για να αποτυπώσουν τη δραματική κατάσταση που ζουν εργαζόμενοι και ασθενείς, κυριολεκτικά σαν μια οικογένεια, σαν τους κρίκους μιας αλυσίδας που είναι αδύνατον να αποκοπεί ο ένας από τον άλλο. Εξάντληση, έλλειψη ειδικοτήτων και πάσης φύσεως προσωπικού, έλλειψη υλικών και φαρμάκων, υπεράνθρωπες προσπάθειες να σωθούν οι ασθενείς και να στηριχτούν οι οικογένειές τους, ψυχολογική και σωματική φόρτιση. Ο «Ρ» μίλησε με την Ολγα Σιάντου, νοσηλεύτρια στην Παθολογική Κλινική του νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία» και συνδικαλίστρια που συσπειρώνεται στο ΠΑΜΕ Υγείας - Πρόνοιας για τη μάχη που δίνουν κάθε μέρα οι εργαζόμενοι του νοσοκομείου στην προσπάθειά τους να προσφέρουν όσο το δυνατόν καλύτερες υπηρεσίες στα παιδιά και τις οικογένειές τους. Μάχη ενάντια σε μια κατάσταση που θα χειροτερεύει όσο εξακολουθεί να υπάρχει επιχειρηματική δράση στην Υγεία, η οποία οδηγεί, αφενός στη σχεδιασμένη υποβάθμιση των δημόσιων δομών προκειμένου να έχουν πελάτες οι ιδιώτες, αφετέρου στην ένταση του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρηματιών με απρόβλεπτες συνέπειες για την ασφάλεια ασθενών και εργαζομένων.

Εξαντλημένοι σωματικά και ψυχικά

Την πενθήμερη εργασία, με δυο μέρες συνεχόμενης ξεκούρασης, την έχουν ξεχάσει γιατροί και νοσηλευτές. Για αρκετές βδομάδες δε δίνονται ρεπό, γιατί το προσωπικό δεν επαρκεί, ώστε να βγουν σωστά τα προγράμματα. Στους εργαζόμενους οφείλονται δεκάδες μέρες ρεπό: «Εμένα μου χρωστούσαν 60 μέρες ρεπό, τις πήρα σταδιακά και τώρα υπολείπονται περίπου 25 μέρες», λέει η Ο. Σιάντου. Ταυτόχρονα, πάντα δουλεύουν πέρα από το ωράριο - χωρίς να πληρώνονται - για να βγει όλη η δουλειά, να τακτοποιηθούν κάποιες εκκρεμότητες με την επόμενη βάρδια, ώστε να μη μείνει πίσω η νοσηλεία των παιδιών.

Εργαζόμενοι, ασθενείς, ασφαλισμένοι οφείλουν να παλέψουν για την ασφαλή λειτουργία των νοσοκομείων (στιγμιότυπο από παλιότερη κινητοποίηση των εργαζομένων στο Παίδων «Αγία Σοφία»)

Πέρα από την κούραση είναι και τα καθημερινά, τα στοιχειώδη ζητήματα που δε λύνονται. «Ακόμα και όταν δεν έχεις χειροπετσέτες μιας χρήσης δημιουργεί πρόβλημα, γιατί μπορεί να μεταφέρεις ένα μικρόβιο είτε σε άλλο παιδί, είτε στο σπίτι σου. `Η όταν η μάνα με ρωτάει "σεντόνι καθαρό σήμερα δεν έχω;". Εγώ πρέπει να ψάξω σε όλο το νοσοκομείο και αν δεν υπάρχει, τι θα της πω; Να φέρει από το σπίτι της; Οχι. Θα της πω να πάμε στο διοικητή μαζί να διαμαρτυρηθούμε. Κάποιοι όμως φοβούνται, ότι αν το διεκδικήσουν ίσως δεν προσέξουν το παιδί τους. Κάποιοι θεωρούν πως αυτό "έριξε έξω" το κράτος και δεν το δικαιούνται», σημειώνει.Γιατροί και νοσηλευτές τρέχουν ταυτόχρονα να σώσουν επείγοντα περιστατικά, να βρουν υλικά και φάρμακα, να μοιραστούν μηχανήματα, να διασκεδάσουν τα παιδιά που περνάνε κάποιες άσχημες φάσεις και ζούνε τον πόνο, να στηρίξουν τις οικογένειές τους, έρχονται αντιμέτωποι με γονείς που δεν έχουν να πληρώσουν για να θεραπευτεί το παιδί τους.
Αντικειμενικά δεν υπάρχει ο χρόνος που απαιτείται για να εξηγήσουν στους γονείς κάποια πράγματα για τη νοσηλεία του παιδιού τους. Οπως λέει ενδεικτικά η Ο. Σιάντου, «έχουμε αρκετά περιστατικά παιδιών με όγκους, που πρώτη φορά διαγνώστηκαν. Ο γονιός νιώθει πως εκείνος φταίει, γιατί δεν το κατάλαβε έγκαιρα. Θέλει χρόνο να το συνειδητοποιήσει και να βοηθήσει το παιδί του. Εδώ είναι απαραίτητο το εξειδικευμένο προσωπικό που θα στηρίξει την οικογένεια, για να στηρίξει το παιδί, αλλιώς έρχεσαι αντιμέτωπος με εκρηκτικές καταστάσεις. Αντίθετα, όλα τα αντιμετωπίζουμε εμείς. Από το γονιό που πρέπει να βοηθήσει το παιδί του, από το παιδί που πρέπει να μάθει την αλήθεια γιατί θα δώσει μια μάχη για τη ζωή του. Ολο αυτό είναι ψυχοφθόρο και για το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και ταυτόχρονα δεν υπάρχει η εξειδίκευση για να το κάνουμε όπως πρέπει. Αυτή την έχει ο ψυχίατρος, ο ψυχολόγος, ο κοινωνικός λειτουργός». Οπως προσθέτει, υπάρχουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί αλλά δεν επαρκούν και δεν είναι 24 ώρες μαζί με τα παιδιά και τους γονείς, που άλλοτε ελέγχουν την κατάστασή τους, άλλοτε όχι. Ενώ ο νοσηλευτής και ο γιατρός του τμήματος είναι συνέχεια μαζί τους.

Επικίνδυνες ελλείψεις

Κατεπείγουσα είναι η ανάγκη να ανοίξει άμεσα το μοναδικό δημόσιο Παιδοκαρδιοχειρουργικό Τμήμα

Οι ελλείψεις σε προσωπικό, μηχανήματα και υλικά σε ένα νοσοκομείο θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή, την υγεία και την ασφάλεια τόσο των εργαζομένων, όσο και των παιδιών. Τα κενά, γίνονται υπεράνθρωπες προσπάθειες να καλυφθούν με την εντατικοποίηση της δουλειάς του νοσηλευτικού και ιατρικού περιστατικού, κάτι που δεν μπορεί, όμως, να διασφαλίσει τη σωστή λειτουργία του νοσοκομείου και την ποιότητα των υπηρεσιών. Εκτός από τα πιο «συνηθισμένα» περιστατικά στο Παίδων «Η Αγία Σοφία» πηγαίνουν παιδιά σε κρίσιμη κατάσταση και το ελάχιστο προσωπικό πρέπει να τρέξει για να τα σώσει. Για παράδειγμα, την περασμένη βδομάδα από τα δυο συστήματα αναρρόφησης που υπάρχουν στο Παθολογικό Τμήμα, το ένα βρισκόταν σε παιδάκι με τραχειοτομία και το άλλο σε ένα μωρό με δύσπνοια. Το νοσοκομείο εφημέρευε και πήγαινε το ένα παιδί πίσω απ' τ' άλλο. Το προσωπικό έτρεχε να προλάβει να τα βοηθήσει όλα και χρειάστηκε να πάρει αγκαλιά ένα παιδάκι σε κρίσιμη κατάσταση, να βγει το μωρό από το ένα σύστημα αναρρόφησης και να μπει το παιδί για να το επαναφέρουν. Ταυτόχρονα, δεν υπήρχε απινιδωτής στο τμήμα (σ.σ. μηχάνημα για ηλεκτροσόκ).«Λείπει προσωπικό - και μηχανήματα - και παλεύουμε να αξιολογήσουμε τα περιστατικά και να δώσουμε περισσότερη σημασία στα βαριά. Δεν προλαβαίνουμε και δεν έχουμε τα απαραίτητα μέσα στα χέρια μας. Κάποιες φορές αντικειμενικά αφήνεις κάποιο πίσω για να δώσεις σημασία στο πιο βαρύ περιστατικό. Αλλά δεν είμαστε σε συνθήκες γενικευμένου πολέμου στη χώρα για να επιλέγουμε ποιο παιδί θα ζήσει και ποιο θα πεθάνει. Αυτή τη στιγμή το προσωπικό έχει γίνει "λάστιχο" και τα αντιμετωπίζει. Ομως, ο κόσμος πρέπει να παλέψει για προσωπικό στα νοσοκομεία, είναι πλέον οριακή η κατάσταση», εξηγεί η Ο. Σιάντου.

Από τον περασμένο Οκτώβρη, το μοναδικό δημόσιο Παιδοκαρδιοχειρουργικό Τμήμα της χώρας, αυτό του νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία», είναι κλειστό με ευθύνη της προηγούμενης και της σημερινής κυβέρνησης. Στους παιδοκαρδιοχειρουργούς του νοσοκομείου απαγορεύεται να εξετάσουν και να χειρουργήσουν χωρίς άδεια από τον διοικητή, με το πρόσχημα ότι εκκρεμεί Ενορκη Διοικητική Εξέταση. «Μες στο καλοκαίρι μας έτυχε μια περικαρδίτιδα με συλλογή υγρού. Στο νοσοκομείο έπρεπε κανονικά να εφημερεύει καρδιοχειρουργός. Λόγω του ότι υπάρχουν καρδιοχειρουργοί στο νοσοκομείο αλλά δεν τους αφήνουν να χειρουργήσουν, δεν μπορούσε κανείς να το βοηθήσει αν και έπεσαν όλοι οι γιατροί από πάνω του. Βλέπαμε το παιδί ώρα με την ώρα να επιδεινώνεται η υγεία του και νιώθαμε ανήμποροι και αβοήθητοι γιατί χρειάζεται εξειδικευμένος γιατρός. Συλλογικά πρέπει οι γιατροί να λύνουν κάποια ζητήματα και όλες οι ειδικότητες είναι απαραίτητες σε ένα νοσοκομείο είτε εφημερεύει, είτε όχι. Την επόμενη μέρα μεταφέρθηκε στο Ωνάσειο. Αν δεν υπήρχε το χρονικό περιθώριο μέχρι την άλλη μέρα; Πώς θα λυνόταν το ζήτημα;», σημειώνει η Ο. Σιάντου.

«Χωρίς οικογένεια» για χρόνια

Οπως υπογραμμίζουν οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία, όλη αυτή η κατάσταση διαταράσσει την προσωπική τους ζωή, τις σχέσεις με την οικογένειά τους, τον οικογενειακό προγραμματισμό και επιβαρύνει την υγεία τους, αφού συν τοις άλλοις δεν υπάρχει κανένα μέτρο Υγείας και Ασφάλειας, δεν υπάρχει γιατρός Εργασίας και τεχνικός Ασφάλειας στα περισσότερα νοσοκομεία.
Τα «ανοιχτά μέτωπα» και τα αδιέξοδα των υγειονομικών είναι πολλά και καθημερινά. Υπάρχουν, για παράδειγμα, εργαζόμενοι που δουλεύουν σε νοσοκομείο στην Αθήνα και οι οικογένειές τους ζουν στην επαρχία. Οι μαρτυρίες αυτών των υγειονομικών παριστάνουν ανάγλυφα τα καθημερινά εμπόδια που καλούνται να διαχειριστούν: «Να είναι ο σύζυγός σου στα Γιάννενα και να θέλεις 400 ευρώ για να πας 1 - 2 φορές στο μήνα ή στο δίμηνο να τον δεις. Αλλες νοσηλεύτριες έχουν τα παιδιά τους μακριά, στη Λάρισα, στο Κιλκίς. Υπάρχουν και εργαζόμενοι που έχουν ιδιαίτερες καταστάσεις να αντιμετωπίσουν, όπως μεταμοσχευμένο παιδί, ανάπηρο παιδί... Και η μάνα είναι αποκομμένη από τα παιδιά της και τα μεγαλώνει είτε ο ένας γονιός, είτε οι παππούδες...».
Μέχρι πριν από λίγο μπορούσαν να στέλνουν κάποια χρήματα από το μισθό τους στην οικογένεια. Πλέον ο μισθός τους ίσα - ίσα φτάνει να ζουν στην Αθήνα, λες και κάνουν φοιτητική ζωή. Αυτοί οι εργαζόμενοι, ούτε μπορούν να απεμπλακούν με μια μετάθεση, ούτε μπορούν να παραιτηθούν γιατί δεν θα έχουν καμία δουλειά, καμία ασφάλιση. Θα μπορούσε να λυθεί το θέμα με προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, να πάρουν τις μετατάξεις τους να στελεχώσουν στην επαρχία νοσοκομεία ή Κέντρα Υγείας. «Οι αποκομμένοι από την οικογένειά τους είναι σε ακόμη χειρότερη θέση, έχουν ένα επιπλέον εμπόδιο στη ζωή τους, ένα αδιέξοδο. Και δεν μιλάμε για 1 - 2 χρόνια. Μιλάμε και για 8 ή 10 χρόνια που συντηρείται μια τέτοια κατάσταση. Οι περισσότεροι έχουν φτάσει στα όριά τους», λένε οι συνάδελφοί τους.

Χωρίς στήριξη και μέτρα ασφάλειας

Ιδιαίτερα επώδυνες είναι οι συνθήκες για τους εργαζόμενους στα ογκολογικά τμήματα ή στις Μονάδες. Εκεί βλέπουν παιδιά σε κρίσιμη κατάσταση ή χρόνια περιστατικά, βλέπουν το παιδί από την ώρα που διαγνωσθεί ο όγκος και θα αρχίσει η θεραπεία μέχρι να γίνει καλά ή να πεθάνει. Λόγω των άσχημων καταστάσεων το προσωπικό είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένο και δεν υπάρχει η αντίστοιχη στήριξη. Οπως λένε οι εργαζόμενοι θα έπρεπε το συγκεκριμένο προσωπικό να παραμένει σε αυτά τα τμήματα για μερικά χρόνια και μετά να αντικαθίσταται, ώστε να αποφορτίζεται. Αυτό βοηθάει και τα παιδιά και τους γονείς και τους ίδιους, αφού και η «μόρφωση» του νοσηλευτή διευρύνεται, αλλά ρίχνεται καλύτερα στα νέα καθήκοντα. Γι' αυτό το λόγο είναι απαραίτητο και να τηρούνται τα ρεπό, οι άδειες, τα προγράμματα.
Απαραίτητο όμως είναι και το εξειδικευμένο υποστηρικτικό επιστημονικό δυναμικό - ψυχίατροι και ψυχολόγοι - που θα στηρίζουν το νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό. Ομως ένας σχεδιασμός και το κατάλληλο προσωπικό δεν υπάρχουν. Αυτό που εξηγούν είναι πως η δουλειά του νοσηλευτή δεν είναι απλά και μόνο να αλλάζει ορούς, να βάζει φάρμακα, να αλλάζει πάνες, θερμόμετρο και τέλος: «Είναι βασικό να είσαι καλά, ευχαριστημένος με τη δουλειά σου, να μην έχεις χίλια δυο βάσανα, ώστε να μπορέσεις στη δύσκολη φάση ενός παιδιού να το στηρίξεις. Αυτό είναι ακόμη πιο καίριο σε μια τέτοια περίοδο κρίσης, που ο καθένας μας έχει πολλά να αντιμετωπίσει και στο σπίτι του. Να μην έχει πληρώσει το ρεύμα και το νερό, να μην έχει να φάει, να μην έχει το παιδί του δουλειά, να έχει ανάπηρο παιδί και πολλά άλλα», λέει η Ο. Σιάντου.
Ανά πάσα στιγμή, επειδή προσπαθούν να χειριστούν πολλά πράγματα μαζί, μπορεί να τρυπηθούν - και συμβαίνει όλο και πιο συχνά αυτό - με αποτέλεσμα να κολλήσουν ό,τι έχει το παιδί. `Η να συμβούν άλλα εργατικά «ατυχήματα», αφού δεν υπάρχει ούτε γιατρός Εργασίας ούτε τεχνικός Ασφάλειας.
Πριν λίγο καιρό, συνέβη εργατικό «ατύχημα» στη Γενική Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Μια νοσηλεύτρια πήγε να βάλει ή να βγάλει από την πρίζα ένα μηχάνημα και τη διαπέρασε το ρεύμα. Μάλιστα εκείνη την ώρα, επειδή κινδύνευε η ζωή ενός παιδιού μέσα στη Μονάδα, δεν μπορούσε να τη βοηθήσει ούτε το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που ήταν εκεί. Οπως λένε εργαζόμενοι του νοσοκομείου «δεν έχουμε ιδέα αν τηρούνται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας. Κανείς ποτέ δεν μας έχει ενημερώσει για κάτι τέτοιο. Ούτε μετά το "ατύχημα", παρά μόνο ήρθε ένας απλός ηλεκτρολόγος και έκλεισαν τη Μονάδα. Εχουμε μάθει από την εμπειρία μας και τους παλιότερους να προσέχουμε κάποια πράγματα για τη δική μας ασφάλεια και των παιδιών, αλλά όταν κινδυνεύει ένα παιδί - κι αυτό συμβαίνει συχνά - δεν προλαβαίνεις να σκεφτείς τον εαυτό σου, πέφτεις από πάνω να το σώσεις. Κι εκεί μπορεί να συμβεί ατύχημα αν δεν υπάρχουν μέτρα προστασίας, οι κατάλληλες υποδομές. Και δεν υπάρχουν γιατί μπαίνει η λογική "πόσο κοστίζει" και δεν λογαριάζεται η ανθρώπινη υγεία και ζωή».

ΡΕΠΟΡΤΑΖ:
Ελένη ΜΑΪΛΗ