Ψευτοδίλημμα: «Δραστική ουσία» ή «εμπορική ονομασία»

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

 

Eurokinissi

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έφερε τροπολογία στο σχέδιο νόμου για την «κοινωνική οικονομία και κοινωνική επιχειρηματικότητα» που αφορούσε στον τρόπο συνταγογράφησης των φαρμάκων από τους γιατρούς στους ασφαλισμένους του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) και των άλλων ασφαλιστικών οργανισμών. Συγκεκριμένα, οι γιατροί πρέπει να συνταγογραφούν με βάση τη «δραστική ουσία» και όχι με την «εμπορική ονομασία» των φαρμάκων.

Η κυβέρνηση αιτιολόγησε την τροπολογία ως μέτρο που θα συμβάλει στον εξορθολογισμό των δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη και παράλληλη εξασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών στους ασφαλισμένους.
Τελικά, απέσυρε την τροπολογία - προσωρινά όπως είπε - αφού απέσπασε την «υπόσχεση» από τους φαρμακοβιομήχανους ότι θα καταβάλουν τα 250 εκ. ευρώ που χρωστούν στα ασφαλιστικά ταμεία ως επιστροφή του 4% από τον ετήσιο τζίρο τους από το 2006 έως το 2008.
Δεν είναι τυχαίο ότι συχνά - πυκνά βρίσκεται στο κέντρο της δημοσιότητας το ζήτημα που θέτει η κυβέρνηση για τη συνταγογράφηση, την πολυφαρμακία, την αλόγιστη χρήση φαρμάκων, που εκτοξεύουν τη φαρμακευτική δαπάνη σε «εκτός ορίων» επίπεδα και που δεν μπορούν να σηκώσουν το κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία.

Αυτή η θέση της, ταυτόσημη με της Νέας Δημοκρατίας, υπήρχε πολύ πριν από την οικονομική καπιταλιστική κρίση. Τώρα όμως αξιοποιεί τις συνθήκες για να εκβιάσει τα λαϊκά στρώματα και να τους δημιουργήσει αισθήματα ενοχής και συνευθύνης μπροστά στο «εθνικό πρόβλημα». Επιδιώκει να υιοθετήσουν οι εργαζόμενοι την άποψη, ότι αν αρρωστήσουν και χρειαστούν εξετάσεις και φάρμακα, περίπου υπονομεύουν την ανάπτυξη της οικονομίας, δηλαδή την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας των επιχειρηματιών και των κερδών τους. Υπονομεύουν την επιδίωξη του αστικού κράτους να εξοικονομήσει επιπλέον ποσά για τη χρηματοδότηση - στήριξη του κεφαλαίου.
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται όλα αυτά την ίδια στιγμή που η ανεργία αυξάνεται αλματωδώς, οι συνθήκες δουλειάς είναι άθλιες, οι εργασιακές σχέσεις έχουν γίνει λάστιχο. Οι περικοπές σε μισθούς και συντάξεις συνεχίζονται, το ίδιο και τα χαράτσια και οι πληρωμές για κοινωνικές ανάγκες και φόρους, δηλαδή τη στιγμή που επιδεινώνονται συνολικά οι όροι ζωής της λαϊκής οικογένειας. Οροι που συμβάλλουν στη φθορά της υγείας των λαϊκών στρωμάτων και κατ' επέκταση στην αύξηση της ανάγκης για αντίστοιχες υπηρεσίες και φάρμακα. Αυτά όμως κοστίζουν ακριβά γιατί είναι εμπορεύματα ιδιοκτησίας είτε κυρίως του ιδιωτικού κεφαλαίου, είτε του καπιταλιστικού δημόσιου τομέα.

Ασφαλισμένοι του ΟΠΑΔ στην ουρά για έγκριση φαρμάκων

Συνεπώς, ο πυρήνας του προβλήματος που θέτει η κυβέρνηση είναι ότι για να αυξηθούν οι επενδύσεις και η κερδοφορία πρέπει ο εργαζόμενος να γίνει πιο φτηνός. Ενας τρόπος για το φτήνεμα της εργατικής δύναμης είναι το κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία να μειώσουν τις δαπάνες για την υγεία και τα φάρμακα. Γι' αυτό οι κυβερνήσεις της πλουτοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ πριν «ανακαλύψουν» την αλόγιστη χρήση των φαρμάκων, εφάρμοσαν διαχρονικά μια πολιτική συνεχών κρατικών περικοπών για τη χρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων και αυτά με τη σειρά τους έκαναν συνεχείς περικοπές στις παροχές υγείας και φαρμάκων με εργαλείο τις γνωστές λίστες φαρμάκων.

Τα επιχειρήματα της κυβέρνησης

Η κυβέρνηση επικαλείται τη μη ορθολογική χρήση των φαρμάκων, φάρμακα που αχρηστεύονται στα σπίτια και πετάγονται. Δε θα υπήρχαν αυτά τα φαινόμενα αν η κυβέρνηση με την πολιτική της δεν είχε αφαιρέσει το βιβλιάριο υγείας σε χιλιάδες εργαζόμενους και επαγγελματοβιοτέχνες, ανέργους ή επειδή δεν μπορούν να πληρώσουν τις εισφορές, αν οι ασθενείς δεν έπρεπε να περιμένουν στις τεράστιες λίστες αναμονής για μια εξέταση και συνταγή και ο καθένας μπορούσε οποιαδήποτε ώρα και μέρα του χρόνου να βρει στο δημόσιο σύστημα γρήγορα και εύκολα τον κατάλληλο γιατρό.
Επικαλείται η κυβέρνηση τη διαφθορά. Σπουδαία ανακάλυψη! Ομως το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι. Υπάρχει περίπτωση όταν το κύκλωμα έρευνα - παραγωγή - διάθεση του φαρμάκου ελέγχεται από τα μονοπώλια, να μην υπάρχει αντιπαράθεση μέχρι θανάτου ποιο απ' αυτά θα διευρύνει και θα ελέγξει μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς του φαρμάκου, να μη χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα για το σκοπό αυτό; Οταν η βάση του οικονομικού - κοινωνικού συστήματος είναι διεφθαρμένη, αφού στηρίζεται στην ατομική ιδιοκτησία των μέσων και του αποτελέσματος της παραγωγής της κοινωνίας, όταν ο ανταγωνισμός και το κέρδος είναι το κριτήριο της παραγωγής και όχι οι κοινωνικές ανάγκες, δημιουργούνται αντικειμενικά και οι όροι εξαγοράς ενός τμήματος των επιστημόνων. Η εξαγορά εκφράζεται με την ανεπαρκή έως ψευδεπίγραφη πιστοποίησή τους για την αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου, μέχρι και την κατευθυνόμενη προώθηση συγκεκριμένων φαρμάκων είτε με τη μορφή της «δραστικής ουσίας», είτε με τη μορφή της εμπορικής ονομασίας.
Ολες οι αστικές κυβερνήσεις, χωρίς εξαίρεση, και συνήθως με τυμπανοκρουσίες, παίρνουν δήθεν μέτρα ελέγχου, βάζουν κανόνες στην παραγωγή και διακίνηση του φαρμάκου, αλλά αυτά ούτε μπόρεσαν ούτε θα μπορέσουν να λύσουν τα φαινόμενα διαφθοράς που παράγονται και αναπαράγονται στο έδαφος του εκμεταλλευτικού συστήματος.

Υπηρετεί τις κοινές επιδιώξεις του κεφαλαίου

Δεν αποτελεί έκπληξη, είναι τελείως φυσιολογικό το φαινόμενο, η κυβέρνηση συχνά να φαίνεται ή και πραγματικά να «μαλώνει» τους φαρμακοβιομηχάνους, προκειμένου η δράση τους να υπηρετεί τα συλλογικά συμφέροντα του κεφαλαίου και τις λειτουργίες που πρέπει να εξασφαλίσει το αστικό κράτος, ιδιαίτερα τώρα στις συνθήκες της κρίσης. Πάντα μια αστική κυβέρνηση, ένα αστικό κράτος, προσπαθεί να υπηρετήσει τις συλλογικές, κοινές επιδιώξεις και ανάγκες του κεφαλαίου, ανεξάρτητα αν κάποιο τμήμα του βλάπτεται εν μέρει ή και συνολικά από μια συγκεκριμένη πολιτική. Π.χ. δεν είναι άσχετο το γεγονός ότι η φαρμακοβιομηχανία και τώρα την περίοδο της κρίσης είναι ένα απ' τα τμήματα του κεφαλαίου που παραμένει με υψηλό βαθμό κερδοφορίας, γι' αυτό υπάρχει και η απαίτηση για μεγαλύτερη συμβολή στις προσπάθειες του κράτους για διάσωση της καπιταλιστικής οικονομίας της Ελλάδας.
Στο μέτρο της κυβέρνησης για τη συνταγογράφηση, με βάση τη «δραστική ουσία», υπήρξε κριτική από τους ιατρικούς συλλόγους ότι αφαιρείται από τους γιατρούς η αποκλειστική ευθύνη που έχουν για το φάρμακο που θα χορηγήσουν στους ασθενείς και ότι ουσιαστικά η επιλογή ανατίθεται στους φαρμακοποιούς και τα ασφαλιστικά ταμεία. Αναπτύχθηκε, επίσης, μια κριτική ότι με το μέτρο αυτό διευκολύνεται η εισαγωγή φτηνών και χωρίς έλεγχο φαρμάκων, όπως επίσης ότι θα αποτελέσει χτύπημα για την ελληνική καπιταλιστική βιομηχανία φαρμάκου. Η κριτική και η αντιπαράθεση είχε το στοιχείο της υπεράσπισης των ιδιαίτερων συμφερόντων τμημάτων του κεφαλαίου, ελληνική έναντι της ξένης βιομηχανίας. Σε αυτή τη βάση υπήρξε και στοίχιση διοικήσεων σωματείων (ιατρικοί επισκέπτες) και ιατρικών συλλόγων. Επίσης, η κριτική των ιατρικών συλλόγων εγκλωβίστηκε στο ερώτημα: φάρμακα με την «εμπορική ονομασία» ή με τη «δραστική ουσία;» Ενα τέτοιο ερώτημα, από τη στιγμή που το προϊόν είναι εμπόρευμα και όχι κοινωνικό αγαθό, όπως και να απαντηθεί, δεν εξασφαλίζει ουσιαστικά ούτε την επιστημονική ευθύνη του γιατρού και φυσικά ούτε τον τελικό αποδέκτη, τον ασθενή.
Η ουσία είναι ότι η κυβέρνηση, προκειμένου να μειώσει δραστικά τις κρατικές δαπάνες προσπαθεί να εφαρμόσει τέτοιους μηχανισμούς που να υπηρετούν αυτό το στόχο. Επικαλείται υπαρκτά ή ανύπαρκτα προβλήματα, προκειμένου να υιοθετηθούν οι περιορισμοί και οι περικοπές σαν αναγκαία μέτρα και ταυτόχρονα έχει στην πρώτη γραμμή την πολιτική του «κοινωνικού αυτοματισμού», π.χ. των ασθενών κατά των γιατρών και των φαρμακοποιών.
Ολες αυτές οι κόντρες είναι αποπροσανατολιστικές. Το ερώτημα δραστική ουσία ή φάρμακο με εμπορική ονομασία είναι ψευτοδίλημμα. Το βασικό είναι ότι στον καπιταλισμό το φάρμακο με οποιαδήποτε μορφή είναι εμπόρευμα. Σε συνδυασμό με τις περικοπές των ασφαλιστικών ταμείων, τους μισθούς και συντάξεις πείνας, με τους άνεργους και άπορους να αυξάνονται, το φάρμακο και γενικά οι υπηρεσίες Υγείας, γίνονται όλο και περισσότερο ακριβά και απρόσιτα, ιδιαίτερα για τα λαϊκά στρώματα. Επίσης, λόγω του αυξανόμενου ανταγωνισμού για το ποιος θα επικρατήσει στην αγορά και της αύξησης της κερδοφορίας των φαρμακοβιομηχανιών, ορισμένες φορές γίνονται και επικίνδυνα.
Για παράδειγμα, όλοι γνωρίζουν την περιοδική εμφάνιση «φθηνών» φαρμάκων, με επίπτωση τουλάχιστον στην αποτελεσματικότητά τους. Γνωρίζουν επίσης και «ακριβά» φάρμακα που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία και τη ζωή των ασθενών από τις παρενέργειες που προκαλούν. Πρόσφατα είχαμε παρόμοιο παράδειγμα με φάρμακο που η βιομηχανία παραγωγής του (πολυεθνική), είχε αποκρύψει ένα μέρος των διαπιστωμένων από την έρευνα παρενεργειών, προκειμένου να περιοριστούν τα μειονεκτήματα και να ανταγωνιστεί με καλύτερους όρους το αντίστοιχο φάρμακο άλλης πολυεθνικής.
Η κυβέρνηση ήδη προετοιμάζει την εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων, δηλαδή τον καθορισμό των κατηγοριών δραστικών ουσιών (φαρμακευτικά πρωτόκολλα), οι οποίες θα αντιστοιχούν στην αντιμετώπιση κατηγοριών ασθενειών. Ταυτόχρονα θα καθορίσει και το ύψος της δαπάνης που θα αποζημιώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία.
Ουσιαστικά, ο παραπάνω συνδυασμός λειτουργεί περιοριστικά στο γιατρό που συνταγογραφεί, γιατί πρέπει να κινείται μέσα στο πλαίσιο όλο και περισσότερων περιορισμών που θέτουν τα ασφαλιστικά ταμεία, είτε για φάρμακα που δεν αποζημιώνουν καθόλου (αντιπυρετικά, αντιβηχικά κ.λπ.), είτε για το ύψος της δαπάνης.
Τα θεραπευτικά πρωτόκολλα χρησιμοποιούνται σαν εργαλεία για περαιτέρω περικοπές φαρμάκων και θεραπειών, που καλύπτουν μέχρι τώρα τα ασφαλιστικά ταμεία, συμβάλλουν στη στρατηγική της κυβέρνησης για εφαρμογή του «βασικού πακέτου παροχών» προνοιακού επιπέδου. Με αυτά περιορίζεται η δυνατότητα του γιατρού να εξειδικεύσει τη φαρμακευτική αγωγή σε κάθε ασθενή.
Πρακτικά, ο γιατρός πρέπει να λειτουργήσει με πιο ενισχυμένα τα οικονομικά κριτήρια και με πιο αδύνατα τα επιστημονικά, ακόμα και κάτω από την πίεση του ασφαλισμένου για συνταγογράφηση φαρμάκων «εντός λίστας», για να καλύπτονται από το ταμείο και ας μην είναι τα πιο κατάλληλα. Ουσιαστικά, ο ασθενής θα αναγκάζεται να πληρώνει περισσότερα χρήματα σε φάρμακα. Θα πληρώνει τα εκτός λίστας φάρμακα 100%, ενώ πριν πλήρωνε το 25% και θα συνεχίσει να πληρώνει το 25% σαν συμμετοχή και για τα φάρμακα εντός λίστας.
Ο γιατρός με την επιστημονική του γνώση και εμπειρία στη χορήγηση φαρμάκων στους ασθενείς, μπορεί να συνταγογραφεί το πιο κατάλληλο φάρμακο που να εξασφαλίζει την καλύτερη αποτελεσματικότητα, χωρίς ή έστω με τις ελάχιστες παρενέργειες και ανεξάρτητα αν είναι φθηνό ή ακριβό. Για να εξασφαλιστεί η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής, προϋποθέτει τη λειτουργία κρατικού οργανισμού που θα ελέγχει με ουσιαστικό τρόπο τη βιοϊσοδυναμία και τη βιοδιαθεσιμότητα των φαρμάκων.

Το καθήκον των λαϊκών δυνάμεων

Οι λαϊκές δυνάμεις (ασθενείς, εργαζόμενοι στο χώρο της Υγείας και του Φαρμάκου) δεν πρέπει να τρέφουν αυταπάτες ότι με τη στήριξη της πολιτικής υπέρ των μονοπωλίων μπορεί τάχα να βγουν και αυτοί ωφελημένοι. Αλλά και ούτε να σπαταλάνε την πάλη τους κάτω από «ξένη σημαία», δηλαδή να τάσσονται υπέρ του «καλού» ντόπιου φαρμακοβιομήχανου ενάντια στον «κακό» ξένο.
Η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα έχουν συμφέρον να κατευθυνθούν, να βαδίσουν από κοινού σε ένα δρόμο. Αυτόν της πάλης για το λαϊκό σύστημα Υγείας και τη λαϊκή βιομηχανία φαρμάκου, όπου με κεντρικό σχεδιασμό της κοινωνικοποιημένης παραγωγής, της εκπαίδευσης και της κατανομής των εργαζομένων όλων των ειδικοτήτων και των σύγχρονων μηχανημάτων για την έρευνα και παραγωγή, θα ικανοποιούνται οι σύγχρονες λαϊκές ανάγκες.
Η καθημερινή πάλη πρέπει να έχει πλαίσιο και διαχωριστική γραμμή, ανάμεσα στο κεφάλαιο - εργασία, μονοπώλια - εργατοϋπάλληλοι. Να ενισχύεται η λαϊκή - κοινωνική συμμαχία για να φύγει από τη μέση η ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής που εμποδίζει το λαό να έχει αποκλειστικά δημόσια, δωρεάν υγεία - φάρμακο.

πηγή ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ