Περικοπές και ανατροπές σε Υγεία - Πρόνοια

Νέες συγχωνεύσεις στα νοσοκομεία και νέες πληρωμές απ' τους ασφαλισμένους που θα περιορίζονται στις υπηρεσίες των κοινωνικών ιατρείων των δήμων ή θα γίνουν πελάτες των επιχειρηματιών στην Υγεία

Ενα ακόμα βήμα προς την εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών Υγείας με νέα χαράτσια για τους ασθενείς καθώς και νέες περικοπές στις παροχές Υγείας και Πρόνοιας έγινε την περασμένη βδομάδα. Με την υπογραφή του νέου μνημόνιου και σε εφαρμογή των δεσμεύσεων απ' αυτό, η συγκυβέρνηση των ΠΑΣΟΚ-ΝΔ έδωσε στη δημοσιότητα (12.2.2012) νομοσχέδιο με θέμα: «Ρυθμίσεις Θεμάτων ΕΣΥ, φαρμάκων, φαρμακείων και άλλες διατάξεις».

Το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι τα 82 διασυνδεόμενα νοσοκομεία - που προέκυψαν απ' τη συγχώνευση των 132 δημόσιων νοσοκομείων - ομαδοποιούνται σε ενιαία ΝΠΔΔ που θα έχουν κοινό προϋπολογισμό. Οι καταργούμενες μονάδες θα αποτελούν παραρτήματα, κάτι που ανοίγει το δρόμο για κατάργηση της παροχής ολόκληρων κατηγοριών υπηρεσιών από μικρά κυρίως νοσοκομεία.
Η διάταξη αυτή φαίνεται να αποτελεί προσαρμογή στην υποχρέωση του μνημονίου για την «αναδιοργάνωση και αναδιάρθρωση» και στην «παροχή των υπηρεσιών ΕΣΥ», που έχει «στόχο να μειωθούν περαιτέρω τα λειτουργικά έξοδα των νοσοκομείων κατά 8% εντός του 2012».
Μια μείωση κατά 8% - αν θεωρηθούν ως βάση τα 2,2 δισ. ευρώ του προϋπολογισμού που κατέθεσε ο υπουργός Υγείας στη Βουλή για το 2012 - θα σημάνει νέες περικοπές κατά 176 εκατ. ευρώ. Αυτές οι περικοπές θα έρθουν να προστεθούν στις περικοπές κατά 9% του 2011 σε σχέση με το 2010, δημιουργώντας στην κυριολεξία ασφυξία στα δημόσια νοσοκομεία, με δραματικές ελλείψεις σε βασικά υλικά και φάρμακα, όπως παρουσιάστηκαν το 2011. Ετσι για τέσσερις βασικές κατηγορίες φαρμάκων, χημικών αντιδραστηρίων, υγειονομικού υλικού και ορθοπαιδικού υλικού, το 2011 η μείωση των δαπανών έφτασε το 21,22% σε σχέση με το 2010. (Η συνολική δαπάνη στις τέσσερις κατηγορίες υλικών - που συγκαταλέγονται και στις νέες περικοπές - από 2,04 δισ. το 2010 έπεσε σε 1,6 δισ. το 2011).
Η μείωση των δαπανών κατά 8% θα προέλθει, όπως αναφέρεται στο μνημόνιο, μεταξύ των άλλων, και από τις παρακάτω επιλογές:

• Την αύξηση της κινητικότητας του προσωπικού Υγείας (περιλαμβανομένων των γιατρών) εντός και μεταξύ ιδρυμάτων και υγειονομικών περιφερειών. (Ηδη η κυβέρνηση εξέδωσε και ανάλογη υπουργική απόφαση για 14 νοσοκομεία).
• Την προσαρμογή της παροχής υπηρεσιών μέσα στα ίδια τα δημόσια νοσοκομεία αλλά και μεταξύ νοσοκομείων που βρίσκονται στην ίδια περιοχή και υγειονομική περιφέρεια (εδώ εμπλέκεται η αξιολόγηση και η λειτουργία των νοσοκομείων με εντελώς επιχειρηματικά κριτήρια).

«Ολοήμερο χαράτσι» 103 εκατ. ευρώ

Ηδη τα νοσοκομεία λειτουργούν ως εισπρακτικοί μηχανισμοί στην ώρα της ανάγκης. Το 2011 τα δημόσια νοσοκομεία μόνο απ' την απογευματινή λειτουργία και την επίσκεψη στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία εισέπραξαν 103 εκατ. ευρώ (75,3 και 27,7 εκατ. αντίστοιχα), όπως φαίνεται και στον Πίνακα που δημοσιεύουμε.
Με το άρθρο 6 του νέου νομοσχεδίου ρυθμίζονται γενικά θέματα νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας, απ' όπου προκύπτει ότι η κάλυψη των αναγκών θα γίνεται με επικουρικό προσωπικό, αντί για μόνιμο και με σταθερή εργασία. Οι ρυθμίσεις αυτές δείχνουν να έχουν ένα γενικότερο συμπληρωματικό χαρακτήρα. Ομως ο πραγματικός στόχος αποκαλύπτεται στην αιτιολογική έκθεση που κάνει σύνδεση με παλιότερες νομοθετικές ρυθμίσεις και αναφέρει επιλέξει: «Για λόγους ίσης μεταχείρισης με τους Πανεπιστημιακούς γιατρούς, γιατρούς ΙΚΑ ή συμβεβλημένους με τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), δίνεται η δυνατότητα στους ιατρούς του ΕΣΥ να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους και πέραν του ωραρίου της απασχόλησής τους στα δημόσια νοσοκομεία, όπου υπηρετούν. Επίσης, δίνονται πρόσθετα κίνητρα στους θεράποντες ιατρούς. Προκειμένου να αυξηθούν τα έσοδα των Νοσοκομείων του ΕΣΥ υπογράφηκαν συμβάσεις με ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες με τις οποίες παραχωρούνται ειδικές θέσεις νοσηλείας με υψηλότερο νοσήλιο για τη νοσηλεία των ασφαλισμένων των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών. Δεδομένου ότι απαιτείται αυξημένη φροντίδα από τους θεράποντες ιατρούς, πέραν του τακτικού τους ωραρίου προτείνεται η διάταξη αυτή».
Δηλαδή οι παροχές πρέπει να πληρώνονται απ' τους ασθενείς. Ταυτόχρονα οι Ιδιωτικές Ασφαλιστικές Εταιρείες βρίσκουν πρόσφορο έδαφος να βγάζουν κέρδη από τη χρήση των δημοσίων νοσοκομείων. Δεν είναι τυχαίο που πρόσφατα επιχειρηματικοί όμιλοι όπως η Interamerican ανακοίνωσαν ότι έχουν κάνει όλα εκείνα τα σχέδια - καθώς και τις απαραίτητες υποδομές - ώστε η παροχή υπηρεσιών κυρίως στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας θα γίνεται μέσω της ιδιωτικής ασφάλισης Υγείας - και όχι των άμεσων πληρωμών, όπως γίνεται σήμερα. Ετσι θα διασφαλίζονται και τα πρόσθετα κίνητρα προς νοσοκομειακούς γιατρούς, οι οποίοι θα μπορούν να κάνουν και ιδιωτικό ιατρείο.
Μ' αυτόν τον τρόπο οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι θα περιοριστούν στο «ελάχιστο πακέτο» του ΕΟΠΥΥ, και για να κάνουν τις απαραίτητες εξετάσεις θα πρέπει να περιμένουν στην ουρά για τρεις μήνες στις δημόσιες μονάδες (νοσοκομεία και εργαστήρια του ΙΚΑ). Και τούτο γιατί τα δημόσια νοσοκομεία δεν έχουν προσωπικό ενώ τα εργαστήρια του ΙΚΑ δεν μπορούν να κάνουν εξετάσεις λόγω έλλειψης αντιδραστηρίων (π.χ. Σέρρες) ή γιατί κλείνουν, όπως έγινε στη Θεσσαλονίκη, όπου έκλεισε το μικροβιολογικό εργαστήριο του ΙΚΑ στην οδό 25ης Μαρτίου.
Οι ασφαλισμένοι του ΕΟΠΥΥ (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΠΑΔ, ΟΓΑ) κατευθύνονται πια στα ιδιωτικά εργαστήρια όπου όλοι πλέον πληρώνουν συμμετοχή 15% (μέχρι τώρα πλήρωναν συμμετοχή 25% μόνο οι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ και οι έμμεσα ασφαλισμένοι του ΟΠΑΔ). Το νομοσχέδιο προβλέπει την ένταξη κλάδων της Υγείας όλων των ταμείων - πλην των «αυτοδιαχειριζόμενων» ταμείων Υγείας - στον ΕΟΠΥΥ, που σημαίνει ότι όλες οι παροχές υπόκεινται στο διαβόητο κανονισμό παροχής υπηρεσιών Υγείας με το ελάχιστο πακέτο και άγριες συμμετοχές, όπως 15% για μεγάλες κατηγορίες ασφαλισμένων που απευθύνονται σε συμβεβλημένα εργαστήρια για εξετάσεις.
Μάλιστα ο ΕΟΠΥΥ ανακοίνωσε (9.2.2012) τη δημιουργία «κοινωνικών ιατρείων ΕΟΠΥΥ-ΕΣΥ με τη συνδρομή δημοτικών ιατρείων». Δηλαδή με την υποκατάσταση βασικών παροχών από τους δήμους και τις συνεργαζόμενες με αυτούς ΜΚΟ και μη κερδοσκοπικές εταιρείες.

Νέες «φαρμακερές» ρυθμίσεις

Στο νέο μνημόνιο υπάρχει η πρόβλεψη για μείωση των φαρμακευτικών δαπανών εκτός των νοσοκομείων - δηλαδή μέσω των ασφαλιστικών ταμείων - κατά ένα 1 δισ. ευρώ το 2012 σε σχέση με το 2011.
Ηδη οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ καθιέρωσαν την αρνητική λίστα φαρμάκων στην οποία περιλαμβάνονται 300 κατηγορίες που αντιστοιχούν σε 1.100 συσκευασίες φαρμάκων. Τα φάρμακα αυτά συνταγογραφούνται αλλά δεν καλύπτονται απ' τα ασφαλιστικά ταμεία. Ετσι οι ασφαλισμένοι πλήρωσαν για το 2011 120-176 εκατ. ευρώ απ' την τσέπη τους - και αυτή αναμένεται να είναι η ετήσια δαπάνη για τα φάρμακα της αρνητικής λίστας. Επίσης οι άρρωστοι πληρώνουν και 20,9 εκατ. ευρώ το χρόνο για τα λεγόμενα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ).
Με το νέο νομοσχέδιο ολοκληρώνεται η απελευθέρωση του ωραρίου των φαρμακείων, που σημαίνει πλήρη παράδοση της διακίνησης των φαρμάκων στα μονοπώλια αλλά και «λουκέτο» για το μικρομεσαίο φαρμακείο στις λαϊκές συνοικίες.
Η τελευταία ρύθμιση συνοδεύεται από δύο πράγματα: Τη συνταγογράφηση φαρμάκων με βάση τη δραστική ουσία, που σημαίνει επισφαλής θεραπευτική κάλυψη των ασθενών αλλά και άγριες πληρωμές απ' τα λαϊκά στρώματα - όταν έχουν βέβαια - απ' την τσέπη τους για φάρμακα.
Το άρθρο 26 του νομοσχεδίου προβλέπει: «Η μηνιαία φαρμακευτική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ και των λοιπών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης αθροιστικά δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/12 του κονδυλίου που είναι εγγεγραμμένο στον ετήσιο κρατικό προϋπολογισμό. Ενδεχόμενη υπέρβαση του κονδυλίου αυτού δεν θα καταβάλλεται από τον ΕΟΠΥΥ προς τους δικαιούχους (δηλαδή προς τους κατόχους άδειας κυκλοφορίας φαρμακευτικών προϊόντων, προς τις φαρμακαποθήκες και προς τα φαρμακεία) και οι δικαιούχοι δεν θα μπορούν να την αναζητήσουν». Αν, δηλαδή, όπως έχει πει ο υπουργός Υγείας, η συνολική δαπάνη είναι πάνω από 240 εκατ. ευρώ το μήνα για φάρμακα μέσω των φαρμακείων, τότε οποιαδήποτε υπέρβαση, π.χ. 10 εκατ. ευρώ, δεν θα καλύπτεται για κανέναν. Ετσι, ασφαλισμένοι και συνταξιούχοι θα αναγκάζονται να πληρώνουν τα φάρμακα απ' την τσέπη τους και οι φαρμακοποιοί θα μένουν ακάλυπτοι με αποτέλεσμα τα μικρά φαρμακεία να απειλούνται ακόμα περισσότερο από τα διογκούμενα χρέη τους, προς τις φαρμακευτικές εταιρείες.

Κατακρεούργηση πρόνοιας και αναπηρικών συντάξεων

Το νομοσχέδιο προβλέπει μεταφορά όλων των δομών πρόνοιας στο υπουργείο Εργασίας, που σημαίνει ακόμα μεγαλύτερη συρρίκνωση των ήδη κατακρεουργημένων υπηρεσιών και δομών πρόνοιας.
Τέλος, το μνημόνιο προβλέπει την αναθεώρηση των καθεστώτων αναπηρίας και τη μείωση των δικαιούχων αναπηρικών συντάξεων ώστε ο συνολικός τους αριθμός να μην ξεπερνά το 10% του συνολικού αριθμού των συνταξιούχων.

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ